SREBRNA GÓRA – MUSISZ TAM POJECHAĆ!
Być na Dolnym Śląsku i nie odwiedzić Srebrnej Góry wraz z jej twierdzą, to jak pojechać w Alpy i nie odwiedzić Grossglockner Hochalpenstrasse. Dlatego na liście miejsc, które jak najszybciej powinieneś odwiedzić dopisz sobie to przepiękne miasteczko i wejdź do największej górskiej twierdzy w Europie!
Jeszcze kilkanaście lat temu Srebrna Góra była jedynie zapyziałą wsią w województwie wałbrzyskim. Tak, tak, wsią. Choć prawa miejskie, nadano jej w 1536 roku, Srebrna Góra straciła je w 1945 roku, zaraz po zakończeniu II Wojny Światowej. Od strony prawnej ta sytuacja trwa do dziś. Przez lata miejscowość popadała w ruinę i, prawdę mówiąc, niewiele wskazywałoby, by nagle miało się coś zmienić. Przed ponad dwie dekady, dzięki potężnemu zastrzykowi pieniędzy z Unii Europejskiej, miejscowość została gruntownie wyremontowana.
WEHIKUŁ CZASU
Dzisiaj Srebrna Góra wygląda zjawiskowo! Jadąc główną ulicą, masz wrażenie, że cofnąłeś się w czasie do epoki napoleońskiej. Koniecznie powinieneś odwiedzić kafejkę w koszarach, znajdujących się tuż przy głównej drodze. Jeśli chcesz, możesz tam przenocować. Podobno klimat jest niesamowity. Prace renowacyjne w Srebrnej Górze ciągle trwają, więc miejscowość pięknieje z dnia na dzień.
Z Wrocławia o Srebrnej Góry prowadzą dwie drogi — szybka i turystyczna. Ta pierwsza to oczywiście krajowa ósemka. Nudna jak flaki z olejem i niebezpieczna. To główna droga prowadząca z Wrocławia na południe kraju, na przykład do Pragi. Druga wiedzie przeważnie drogami lokalnymi, z Wrocławia, przez Sobótkę, Dzierżoniów, Bielawę aż do Srebrnej Góry. Najfajniejsze winkle są oczywiście na odcinku Bielawa—Wolibórz—Srebrna Góra.
Po zwiedzeniu miasteczka, które pewnie nie będzie zbyt długie, czeka na ciebie główna atrakcja — Twierdza Srebrna Góra. A ta robi piorunujące wrażenie. Motocykl musisz zaparkować na jednym z parkingów znajdujących się przy głównej drodze. Pozostałe kilkaset metrów trzeba zaliczyć z buta, warto zabrać ze sobą te wygodniejsze od motocyklowych. Pamiętaj, że twierdza jest podzielona na dwa forty. Główny Donjon i Ostróg. Dla utrudnienia oba leżą na przeciwległych wzgórzach.
HISTORIA TWIERDZY SREBRNA GÓRA
Twierdza Srebrna Góra jest unikatowym obiektem w skali Europy i jedną z najważniejszych atrakcji Dolnego Śląska. W chwili powstania, a mówimy o latach (1765-1777), należała ona do najnowocześniejszych fortyfikacji tego typu w Europie. Pamiętaj, że Twierdza Srebrna Góra to nie jeden obiekt, lecz cała sieć, zbudowanych nad miasteczkiem fortów.
Ogromne wrażenie robi potężny Donjon, czyli główny z bastionów. Obiekt miał 151 pomieszczeń fortecznych (tak zwanych kazamat) rozmieszczonych na trzech kondygnacjach. Z założenia twierdza była samowystarczalnym tworem. Miała więc ona swoje przepastne magazyny, studnie, zbrojownię, kaplicę, więzienie, szpital, piekarnię, browar, warsztaty rzemieślnicze no i prochownię. W momencie jej funkcjonowania, stacjonowało w niej 3756 żołnierzy.
W obrębie twierdzy wydrążono 9 studni. Najgłębsza ma 84 m głębokości i znajduje się na terenie fortu Ostróg. Ponieważ studnie są wydrążone w litej skale, zadanie to było niezwykle kosztowne. Plotka głosi, że koszt budowy studni był równy kosztom budowy całej fortyfikacji. Trudno mi w to uwierzyć, bo twierdza powala swoim ogromem. Z drugiej strony, jeśli pomyśleć, że łączna długość kanałów studni to ponad 400 metrów, to…może nie jest to tylko plotka?
PIERWSZA KREW
Swój chrzest bojowy twierdza przeszła w roku 1807. Do Srebrnej Góry przybyli francuscy żołnierze pod dowództwem Hieronima Bonaparte, młodszego brata Napoleona. Wyczerpujące walki zakończyły się zawieszeniem broni i pokojem w Tylży.
Ponownie twierdza wróciła do służby w 1850 roku, kiedy Prusy zostały zmuszone do uznania zwierzchnictwa Austrii. W roku 1867 twierdzę opuściły oddziały żołnierzy, a twierdza stała się poligonem saperskim. Przez lata fortyfikacje służyły jako poligon doświadczalny dla artylerii i testów materiałów wybuchowych.
Równocześnie, na terenie twierdzy zaczął rozwijać się przemysł. Musisz pamiętać, że twierdza to nie tylko główne budynki, ale wszelkie przyległości. W tym miejscu powstały przędzalnie, garbarnia, wytwórnię wyrobów metalowych i mechaniki precyzyjnej firmy E. Anders & Sohne. Co jeszcze bardziej zaskakujące powstała tu także fabryka zegarków kieszonkowych firmy Eppner & Co – którą umieszczono w budynkach dawnych koszar.
Ponieważ Góry Sowie były licznie odwiedzane przez turystów, a dowoziła ich tu Kolej Sowiogórska, z odcinkiem kolejki zębatej (ponad 30-metrowe wiadukty znajdują się tuż za miastem), twierdza stawała się coraz większą atrakcją. Podobno już w latach trzydziestych XX wieku twierdzę odwiedzało około 50 000 turystów rocznie.
Rozwój turystyki przerwała II wojna światowa. W latach 1939-1941 funkcjonował tu obóz jeniecki Oflag VIII B, w którym więziono polskich oficerów.
CO DZIŚ DZIEJE SIĘ W TWIERDZY?
Lata powojenne to czas powolnej dewastacji twierdzy. Pamiętam gdy przyjeżdżałem tu na obozy w latach 90., a miejsce to zarastało krzakami. Dzisiaj oprócz możliwości odwiedzenia fortu funkcjonują tu rowerowe single traki., i szlaki turystyczne.
Obecnie Twierdza Srebrna Góra jest jedną z ważniejszych atrakcji na Dolnym Śląsku. Zespół warowni jest ogromny, a jego powierzchnię szacuje się na ponad 100 ha! Lokalizacja na szczytach wzgórz pozwala zaliczyć Donjon do największych górskich twierdz obronnych w Europie.
Duże znaczenie dla promocji twierdzy miało też powołanie w 2007 roku srebrnogórskiej grupy rekonstrukcyjnej – Infanterie – Regiment von Alvensleben (nr 33). Członkowie grupy nawiązują swoimi strojami do czasów garnizonu, który stacjonował w twierdzy w okresie wojny francusko-pruskiej. Dlatego turystów odwiedzających twierdzę oprowadzają przewodnicy ubrani w mundury z epoki.
Intensywny remont trwa od 20 lat, a po jego zakończeniu udostępnione będzie zaledwie 40% twierdzy. To świadczy o wielkości tego fortu i wielkości przedsięwzięcia. Na szczęście jest kasa na dalsze inwestycje. Jest to tym ważniejsze, że trwają prace mające za zadanie wpisanie twierdzy na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Więcej informacji o twierdzy, cenach biletów, godzinach zwiedzania znajdziesz w TYM LINKU.
Wizytę w tym miejscu warto połączyć z odwiedzinami leżących niedaleko Ząbkowic Śląskich. O jednej z atrakcji, najwyższej polskiej krzywej wieży możesz przeczytać w TYM ARTYKULE.
